Embedded Files
Ανθρωπισμός και αλληλεγγύη…
Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory) Η λέξη ανθρωπισμός, η οποία προέρχεται από μία εκ των παλαιοτέρων ελληνικών λέξεων, τη λέξη «άνθρωπος», έχει αβέβαιη ετυμολογία.Επικρατέστερη τώρα πια ετυμολογία συνδέει τη λέξη «άνθρωπος» με τον ἄνδρα και το ὤψ, δηλαδή αυτόν που μοιάζει με άνδρα, που έχει ανδρική όψη :* ἄνδρ – ωπος < ἄνθρωποςΗ λέξη «άνθρωπος» μαρτυρείται ήδη από τα Μυκηναϊκά χρόνια με τον τύπο a-to-ro-po της συλλαβικής γραμμικής γραφής Β’. Είναι χρήσιμο να σημειώσουμε ότι η λέξη «άνθρωπος» αρχικά είχε μειωτική σημασία και χρησιμοποιείτο για να ξεχωρίσει την τάξη των θνητών από εκείνη των θεών. Το να βοηθάς τους συνανθρώπους σου είναι ωραίο, αλλά μόνο όταν γίνεται με χαρά, με όλη σου την καρδιά και με ελεύθερο πνεύμα.Pearl Buck, Αμερικανίδα συγγραφέας (Νόμπελ 1938)Η λέξη «αλληλεγγύη» είναι σύνθετη από τη γενική της αλληλοπαθητικής αντωνυμίας ἀλλήλων και το ουσιαστικό ἐγγύη, δηλαδή την εγγύηση. Η εγγύηση συνδέεται με τη λέξη *γύη που σημαίνει χέρι, παλάμη και έτσι αλληλεγγύη είναι κυριολεκτικά το να προσφέρεις χέρι βοηθείας σε όποιον το έχει ανάγκη. H καρδιά του ανθρώπου είναι ένα κουβάρι κάμπιες – φύσηξε, Χριστέ μου, να γίνουν πεταλούδες!Νίκος Καζαντζάκης, 1883-1957, Έλληνας συγγραφέαςΗ λέξη «καρδιά» (στα αρχαία καρδία και ποιητικός τύπος κῆρ, κηρός) προέρχεται από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα *kerd. Από την ίδια ρίζα προέρχεται το λατινικό cor, cordis , το γαλλικό cœur , το αγγλικό heart και το γερμανικό herz. Χρειάζεται δύναμη και συνεχής αγώνας για να αγαπάς, να βοηθάς, να συμπονάς… Όμως, όπως είπε και η αυστριακή διανοούμενη που κέρδισε Νόμπελ Ειρήνης το 1905, Bertha von Suttner:Μετά το ρήμα «αγαπώ», το «βοηθώ» είναι το πιο ωραίο ρήμα στον κόσμο. Επτά (7) Αρχές Ανθρωπισμού και ΑλληλεγγύηςΤο Τάγμα του Κρίνου και του Αετού, από την 100ετή εμπειρία και δράση του μέσα στην Ανθρωπότητα, έχει , σήμερα -μεταξύ άλλων- να προτείνει επτά (7) κριτήρια ποιότητας , γνησιότητας και ισχύος κάθε κινήσεως Ανθρωπισμού και Αλληλεγγύης. Ο Ανθρωπισμός είναι το ιδεώδες που προβάλλει και υποστηρίζει την μοναδική και ιδιαίτερη αξία του ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου, ανεξαιρέτως.Θεωρεί ότι κάθε άνθρωπος, μέσα από μια ορισμένη διαπαιδαγώγηση και εκπαίδευση, η οποία σέβεται και υποστηρίζει την ελευθερία και την ανεξαρτησία της προσωπικότητάς του, μπορεί να αναπτύξει δυνατότητες και δυνάμεις ικανές να κάνουν αυτόν και τους πλησίον του ευτυχείς. Και τούτο διότι “ο άνθρωπος είναι καλός και τέλειος όταν είναι ευτυχής”. Εξ άλλου, η Αλληλεγγύη είναι η γνησιότερη μορφή του υπαρκτού Ανθρωπισμού, καθώς αποτελεί την απόδειξη της υλικής, ψυχικής και πνευματικής ενότητας, συνεργασίας και συμπαράστασης μεταξύ των ανθρώπων, πέρα από φυλετικές, θρησκευτικές, οικονομικές, πολιτικές ή άλλες διαφορές.1.Αρχή πρώτη: Ο Αυθορμητισμός§1.Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης είναι πάντοτε αυθόρμητη και πηγαία, ενώ δεν είναι ποτέ παρορμητική, δεν γίνεται από φόβο, υπολογισμό ή συνήθεια και δεν υπαγορεύεται από κάποια άλλη θέληση.§2.Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης πηγάζει αβίαστα από την έμφυτη Καλωσύνη και Συμπόνια του ανθρώπου προς τον άνθρωπο, γι αυτό και συνοδεύεται πάντοτε από έμπνευση και φέρει την σφραγίδα της λογικής του Καλού αλλά και την σφραγίδα της δύναμης για το Καλό.§3.Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης είναι γεμάτη κατανόηση, σπουδή και προσοχή, πρόνοια και βαθειά διάθεση προσφοράς, βοήθειας και συμπαράστασης προς τον κάθε πάσχοντα, δυστυχή ή αδικημένο άνθρωπο.§4.Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης ανταποκρίνεται άμεσα και αποτελεσματικά προς εκείνον που, καθώς πάσχει, αδυνατεί να υπερασπίσει τον εαυτό του ή την οικογένειά του και ζητά βοήθεια.2.Αρχή δεύτερη: Η Ελευθερία§1.Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης γίνεται πάντοτε με την ελεύθερη θέληση τόσο του αλληλέγγυου όσο και του πάσχοντα, και δεν υποχρεώνει με κανένα τρόπο ποτέ και κανέναν, ούτε τον πρώτο ούτε και τον δεύτερο.§2.Η ελευθερία του πάσχοντος βεβαιώνεται και διαφυλάσσεται με την οικειοθελή και ενεργή συμμετοχή του ίδιου στο εγχείρημα της βοήθειάς του, στο μέτρο των πραγματικών –κάθε φορά-δυνατοτήτων και δυνάμεών του.§3.Η ελευθερία του αλληλέγγυου βεβαιώνεται και διαφυλάσσεται με την σταθερότητα και την υπομονή κατά την εκπλήρωση του καθήκοντός του και ποτέ με την αδικαιολόγητη παραίτηση και εγκατάλειψη του πάσχοντος.3.Αρχή τρίτη: Η Δικαιοσύνη§1.Μια κίνηση Αλληλεγγύης ωφελεί πάντοτε ένα άτομο ή μία ομάδα, χωρίς να βλάπτει ένα άλλο άτομο ή μια άλλη ομάδα.Γίνεται δε πάντοτε χωρίς προκατάληψη, συμφέρον ή προτίμηση.§2.Επί πλέον, ο αλληλέγγυος οφείλει να διαθέτει ακριβή αντίληψη και αίσθηση τόσο των αναγκών του πάσχοντος όσο και των δικών του δυνατοτήτων.§3.Σε περίπτωση που οι ανθρώπινες δυνάμεις υλικές ή ψυχικές, εξαντλούνται, ο αλληλέγγυος στρέφεται προς τις συνειδητές δυνάμεις του Σύμπαντος και επικαλείται την βοήθειά τους.Ας είναι δε βέβαιος πως οι δυνάμεις αυτές αδημονούν να προστρέξουν όταν τους ζητηθεί, και δρουν, φυσικά, με την ιδιαίτερή τους και ανώτερη λογική, εντελώς αυθόρμητα και μέσα σε απόλυτη ελευθερία.4.Αρχή τέταρτη: Η Αφάνεια και η Ανιδιοτέλεια§1.Μια κίνηση Αλληλεγγύης είναι πάντοτε αφανής διότι είναι ανιδιοτελής.Όταν όμως δεν μπορεί ή δεν πρέπει να τηρηθεί η αφάνεια, διαφυλάσσει τουλάχιστον την ανιδιοτέλεια.§2.Ο αλληλέγγυος δεν επιδιώκει να ωφελείται ούτε να επωφελείται από τον πάσχοντα, είτε άμεσα είτε έμμεσα, είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά.§3.Ενεργεί πάντοτε με απόλυτη εχεμύθεια, σεβασμό και διακριτικότητα προς τον πάσχοντα, χωρίς να πάψει να είναι αποφασιστικός και αποτελεσματικός στην δράση του.5.Αρχή πέμπτη: Η Διαφάνεια§1.Μια κίνηση Αλληλεγγύης δεν φοβάται να έρθει στο φως.Είναι ηθική στην συνείδηση του αλληλέγγυου, είναι καθαρή ενώπιον της Αλήθειας, είναι έντιμη και ειλικρινής ενώπιον του πάσχοντος και νόμιμη ενώπιον των ανθρώπων.§2.Η αληθής, ακριβής και συστηματική ενημέρωση και πληροφόρηση παντός τρίτου σχετικά με τα κίνητρα, τους πόρους, τα μέσα, την πρόοδο και τα αποτελέσματα μιας κίνησης Αλληλεγγύης είναι καθήκον απέναντι στην ιδέα αλλά και την διάδοση της ιδέας και της πράξης της Αλληλεγγύης.§3.Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αλληλέγγυος οφείλει να δίνει λόγο ή να υπόκειται στον έλεγχο ή την κριτική κανενός, πλην των νομίμως εντεταλμένων οργάνων της Πολιτείας.6.Αρχή έκτη: Η ΑποτελεσματικότηταΗ αποτελεσματικότητα κάθε κίνησης Αλληλεγγύης μπορεί να κρίνεται και από το αν:1) επιστρέφει στον πάσχοντα την αυτάρκεια, το αυτεξούσιο και την αξιοπρέπεια, τα οποία, λόγω της ατυχίας του ή της δυστυχίας του, ενδεχομένως, να απώλεσε.2) αλλά και, ακόμα βαθύτερα, αναβιώνει μέσα στον πάσχοντα την πίστη στον εαυτό του, την ελπίδα για την ζωή και την αγάπη προς κάθε άνθρωπο, ενώ παράλληλα καλλιεργεί και εμπεδώνει την ταπεινοφροσύνη, την δικαιοσύνη και την ισχύ μέσα στον αλληλέγγυο.7.Αρχή έβδομη: η Φιλαλληλία και η Αδελφοσύνη§1.Η Αλληλεγγύη δεν είναι μια εκδήλωση οίκτου του ισχυρού προς τον αδύνατο, αλλά η έκφραση της ανάγκης ενότητας του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο.§2.Εκείνος που σήμερα είναι αδύνατος και πάσχει, αύριο μπορεί να είναι δυνατός και ευτυχής, ενώ εκείνος που σήμερα είναι δυνατός και ευτυχής, αύριο μπορεί να είναι ασθενής και να πάσχει.§3.Η Φιλία αναπληρώνει την αδυναμία, η δε Αδελφοσύνη την εξαφανίζει.§4.Με την φιλία και την αδελφοσύνη οι άνθρωποι θα αναστηλώσουμε το φυσικό μας περιβάλλον (πνευματικό, ψυχικό και υλικό) και θα ξαναβρούμε τον εαυτό μας, που καταστρέψαμε και χάσαμε, καθώς επιτρέψαμε να εισχωρήσει μέσα μας κι ανάμεσά μας ο ανταγωνισμός, ο διαχωρισμός και ο εγωισμός, πηγή (και πληγή) κάθε δυστυχίας.Ιατρική, ανθρωπισμός και αλληλεγγύη δεν έχουν σύνοραΤελευταία γινόμαστε μάρτυρες μιας έντονης δημόσιας αντιπαράθεσης σχετικά με την ιατρική και ανθρωπιστική δράση και τους αποδέκτες της στην Ελλάδα.Παράλληλα, γίνεται προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί η δημόσια υγεία ως μέσο για να προωθηθούν πολιτικές ατζέντες, να περιθωριοποιηθούν κοινωνικά συγκεκριμένες ομάδες και να καλλιεργηθεί κλίμα ρατσισμού.Οι ιατρικές και ανθρωπιστικές αρχές δεν αποτελούν αφηρημένες, γενικές έννοιες που προσεγγίζονται θεωρητικά.Είναι πραγματικές αρχές δράσης που κάνουν τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου για εκατομμύρια ανθρώπους.Όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Ιατρικός Σύλλογος στον όρκο του ιατρού, ως συνέχεια του όρκου του Ιπποκράτη, «δεν θα επιτρέψει σε θέματα θρησκείας, εθνότητας, φυλής, πολιτικής ή κοινωνικής τάξης να σταθούν ανάμεσα στο καθήκον και τον ασθενή» (διακήρυξη της Γενεύης, 1948).Η ιατρική, στην ουσία της, «παράγει» ιατρική ηθική που ξεπερνά κουλτούρες και κοινωνικά σύνορα, όπως ακριβώς οι ασθένειες ξεπερνούν φυσικά ή νομικά σύνορα.Έτσι, οποιαδήποτε σύνδεση ιατρικής, ανθρωπιστικής δράσης με πολιτικά, φυλετικά, οικονομικά, ή άλλα κριτήρια, καταργεί την ίδια την έννοια της.Εδώ και 41 χρόνια, η ανεξάρτητη ιατρική ανθρωπιστική δράση αποτελεί πυρήνα και ηθική πυξίδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα: οι δράσεις μας διέπονται από την ιατρική ηθική και τις αρχές της αμεροληψίας και ουδετερότητας.Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, συχνά με κίνδυνο της ζωής τους, περιθάλπουν καθημερινά ασθενείς σε απομονωμένα σημεία του πλανήτη ορμώμενοι από αγνό αίσθημα αλληλεγγύης και έγνοιας για όσους έχουν ανάγκη.Στη βαθιά κρίση που επηρεάζει χιλιάδες συμπολίτες μας, αξιοποιούμε την εμπειρία και τεχνογνωσία μας και συμβάλουμε στην αντιμετώπιση ιατρικών αναγκών ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων στην Ελλάδα (αστέγων, ασθενών με HIV/AIDS, μεταναστών και προσφύγων, ανασφάλιστων).Επικεντρωνόμαστε στις ομάδες υψηλού κινδύνου για μεταδιδόμενα νοσήματα και στοχεύουμε στην αντιμετώπιση των «ασθενειών της φτώχειας» σε συνεργασία με πρωτοβουλίες φορέων και της κοινωνίας των πολιτών, ενώ πραγματοποιούμε δράσεις, όπως αυτή κατά της ελονοσίας στη Λακωνία.Οι Ανθρώπινες Αξίες του Εθελοντισμού Ο εθελοντής αποκομίζει πολλά οφέλη, καλλιεργείται η ευαισθησία, ο σεβασμός στο συνάνθρωπο και ενισχύονται οι αξίες της αλληλεγγύης της ισότητας , της ομοιότητας της δημοκρατίας.Λόγω της κοινωνικής προσφοράς μειώνεται η ατομιστική διάθεση και προβάλλεται έντονα η κοινωνικότητα-συλλογικότητα και προκρίνονται οι δεξιότητες του ανθρώπου.Ο εθελοντισμός δεν προσφέρει θετικά στοιχεία μόνο στα πιο αδύναμα μέλη μιας κοινωνίας, αλλά και σε ολόκληρη την κοινωνία και τον ίδιο τον εθελοντή.Πιο συγκεκριμένα: Ο εθελοντισμός αποτελεί πηγή ολοκλήρωσης και ευτυχίας για τον εθελοντή.Μερικά από τα κέρδη που αποκομίζει ο εθελοντής είναι η γνώση, η δημιουργικότητα, η ενίσχυση της φαντασίας και του οργανωτικού πνεύματος, η υπευθυνότητα, η ανιδιοτέλεια, η αγωνιστικότητα, η ψυχική ικανοποίηση, η αυτοσυνειδησία, κλπ.Ο εθελοντισμός αντιστρατεύεται το πνεύμα του ατομισμού, της ναρκισσιστικής εσωστρέφειας και της ιδιοτέλειας που επικρατεί στην εποχή μας.Ο εθελοντής δε βλέπει πια τη ζωή με τη ματιά του εγωκεντρικού ατόμου, που βάζει πάνω απ’ όλα το προσωπικό του συμφέρον και κύρος, αλλά με την ευρύτητα της σκέψης του ανθρώπου που συναισθάνεται πως είναι μέλος μιας κοινότητας ανθρώπων.Η ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου και η προσφορά βοήθειας όχι μόνο στον Τρίτο κόσμο αλλά και στον Τέταρτο (άτομα που ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας στις ανεπτυγμένες χώρες), που στις μέρες μας διευρύνεται απειλητικά.Ο άνθρωπος που ευεργετείται νιώθει πιο ασφαλής, καθώς διαπιστώνει πως δεν είναι μόνος, πως υπάρχουν άνθρωποι που ενδιαφέρονται γι’ αυτόν και τα προβλήματά του και που είναι πρόθυμοι να του προσφέρουν υλική και ηθική υποστήριξη.Ηθική και οικονομική υποστήριξη με παράλληλη περιστολή του αποκλεισμού και άμβλυνση της μοναξιάς.Προστασία των δικαιωμάτων για όλους τους ανθρώπους.Πρόταξη του κοινού καλού, ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης, καλλιέργεια του συνεργατικού πνεύματος, ενίσχυση της δημοκρατίας.Ουσιαστικά, ο εθελοντισμός συμβάλλει στη δημιουργία της κοινωνίας των πολιτών.Ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση του κόσμου.Προστασία του περιβάλλοντος, αντιρατσιστική κι αντιπολεμική δράση που οδηγεί στη σύσφιξη των σχέσεων των λαών, προσπάθεια για διαφύλαξη της κληρονομιάς και αναβάθμιση του πολιτισμού.Συνεισφορά - Αλληλεγγύη – Αλτρουισμός: Ο πιο προφανής λόγος που οι άνθρωποι γίνονται εθελοντές είναι το πάθος τους για κάτι που αγαπούν.Οι άνθρωποι, που έχουν προσωπική σύνδεση με μία περιοχή, δρουν θελοντικά στην κοινότητά τους θέλοντας να δημιουργήσουν ένα καλύτερο μέρος τόσο για τους ίδιους όσο και για τους συνδαιτυμόνες τους.● Μοναδικές εμπειρίες: Ως εθελοντής θα πάρετε μια πραγματική γεύση από την τοπική κουλτούρα, επιτρέποντάς σας να γίνεται ένας πραγματικός ταξιδιώτης, αντί ένας απλός τουρίστας.● Προσωπικά Οφέλη: Στο πλαίσιο της κοινωνικής προσφοράς οι εθελοντές μπορούν να εντοπίσουν τη μορφή των εθελοντικών δράσεων που πλησιάζει τον χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία τους.Μέσα από τις μοναδικές εμπειρίες που προσφέρει ο εθελοντισμός οι εθελοντές ενισχύουν τις καλές πλευρές του χαρακτήρα τους και διαμορφώνουν ένα καλύτερο πρόσωπο.Οι εθελοντές που επιστρέφουν γίνονται πιο ανεξάρτητοι, πιο θαρραλέοι, υπεύθυνοι, ανοιχτόμυαλοι και τολμηροί.Ο εθελοντισμός αντιστρατεύεται το πνεύμα του ατομισμού, της ναρκισσιστικής εσωστρέφειας και της ιδιοτέλειας που επικρατεί στην εποχή μας.Ο εθελοντής δε βλέπει πια τη ζωή με τη ματιά του εγωκεντρικού ατόμου που βάζει πάνω απ’ όλα το προσωπικό του συμφέρον και κύρος, αλλά με την ευρύτητα της σκέψης του ανθρώπου που συναισθάνεται πως είναι μέλος μιας κοινότητας ανθρώπων.● Εκμάθηση νέων πραγμάτων: Ο εθελοντισμός, και κυρίως στο εξωτερικό, ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο.Μόνο όταν κάποιος δει κατάματα την ακραία φτώχεια, τις σκιές που αφήνει πίσω του ένας πόλεμος, την ανάγκη για επιβίωση, την εξαφάνιση των ειδών, μπορεί εντέλει να κατανοήσει τι σημαίνουν όλα αυτά για τον ίδιο και πόσο δύναται να επηρεάσουν τον υπόλοιπο κόσμο.● Φιλίες: Οι άνθρωποι βρίσκουν συχνά ισόβιες φιλίες μέσω της εθελοντικής εργασίας.Πολλοί είναι αυτοί που επιλέγουν τον εθελοντισμό κυρίως για να αναπτύξουν φιλίες αντιμετωπίζοντας έτσι τη μοναξιά των καιρών μας.● Εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας: Αν μη τι άλλο, ο εθελοντισμός στο εξωτερικό συμβάλλει στο να αναπτύξετε παρά πολύ τις γλωσσικές δεξιότητές σας.Ο καλύτερος τρόπος, σχεδόν ο μόνος τρόπος, για να μάθει κανείς μία γλώσσα είναι ουσιαστικά να τη χρησιμοποιεί σε πραγματικές συνθήκες.Όταν δαπανήσετε ένα σημαντικό χρονικό διάστημα στο εξωτερικό, όπου θα σας μιλούν μια ξένη γλώσσα είκοσι τέσσερις ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα, σίγουρα θα εκπλαγείτε με το πόσο γρήγορα θα εξοικειωθείτε με την ομιλία.● Εύρεση Εργασίας: Η εθελοντική εργασία μπορεί συχνά να οδηγήσει σε μια αμειβόμενη εργασία.Οι εθελοντές συχνά έχουν τη δυνατότητα να γίνουν συντονιστές εθελοντών και να προσληφθούν από τις αντίστοιχες οργανώσεις.Ταυτόχρονα οι εθελοντές μπορούν να δοκιμάσουν ένα τομέα εργασίας για να καταλάβουν αν πραγματικά τους ενδιαφέρει, και αν ναι να αφομοιώσουν στο έπακρο τον τρόπο λειτουργίας και τα «μυστικά» της συγκεκριμένης εργασίας, αποκτώντας ένα σημαντικό προβάδισμα για τη μελλοντική τους πιθανή επιλογή σε αυτόν τον τομέα εργασίας.● Διασκέδαση: Θεωρητικά κανείς θα δεχόταν να γίνει εθελοντής, παρ 'όλα τα οφέλη, εάν ο εθελοντισμός περιοριζόταν μόνο σε στυγνή προσφορά εργασίας χωρίς καμία διασκέδαση.Εθελοντική εργασία μπορεί να είναι σκληρή, επίπονη, και απογοητευτική, αλλά είναι επίσης συνήθως πολύ διασκεδαστική και άκρως ικανοποιητική.Οι εμπειρίες που αποκομίζει το άτομο ως εθελοντής είναι εμπειρίες ζωής! Ο εθελοντισμός ωφελεί τόσο τον πολιτισμό και τον αθλητισμό όσο και τον ίδιο τον εθελοντή σε πολλαπλά επίπεδα.Πιο συγκεκριμένα ο εθελοντισμός ενισχύει την οικονομία, συνεισφέρει στη δημιουργία µιας σταθερής και ενιαίας κοινωνίας.Κάθε εθελοντική δραστηριότητα αποτελείτε από διάφορα κίνητρα.Ένας εθελοντής έχει την ανάγκη να δημιουργεί κοινωνικές διασυνδέσεις και επαφές κάθε μορφής.Επίσης, έχει την ανάγκη να αυξήσει την αυτοεκτίμησή του.Η μάθηση είναι ένα πολύ βασικό προνόμιο που αποκτά ένας εθελοντής στην διάρκεια της εθελοντικής εργασίας, η διερεύνηση ικανοτήτων ενός εθελοντής αποκτωνται και αναγνωρίζονται στην διάρκεια της εργασίας του.Ο έπαινος είναι ένα βασικό στοιχείο για την αυτο-ικανοποίηση κάθε εθελοντή.Οι εθελοντές έχουν την ανάγκη ένταξης σε ομάδες με ανθρώπους που μοιράζονται τις ίδιες αξίες όπου προσφέρουν πολλά στον πολιτισμό της χώρας μας.● Ο ανθρωπισμός, η πίστη κι ο σεβασμός στον άνθρωπο καθώς και η άοκνη προσπάθεια για την ανακούφιση των συνανθρώπων.● Η παιδεία και η μόρφωση, καθώς παρατηρείται ότι οι καλλιεργημένοι άνθρωποι αναλαμβάνουν πιο εύκολα εθελοντική δράση, αλλά και γνωρίζουν πώς θα βοηθήσουν πιο αποτελεσματικά το συνάνθρωπο.● Το προσωπικό βίωμα: πολλές φορές μια ανάλογη εμπειρία αποτελεί την αφορμή για να δραστηριοποιηθούν εθελοντικά οι άνθρωποι.● Τα σύγχρονα προβλήματα, μια που ο εθελοντισμός είναι η απάντηση στα οξύτατα προβλήματα της εποχής μας (φτώχια, περιβαλλοντική υποβάθμιση, απειλή της ειρήνης, κλπ) ● Υποχώρηση του κράτους πρόνοιας/κοινωνικής πολιτικής ● Οι παγκοσμιοποιημένοι μηχανισμοί ενημέρωσης οδηγούν σε έμμεση βίωση της δυστυχίας και συχνά παρακινούν σε εθελοντική δράση.● Ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάληψη εθελοντικής πρωτοβουλίας.Οι αρχές και το ζωντανό παράδειγμα που προσφέρουν στους νέους υποβοηθούν στην ενεργό συμμετοχή στα κοινωνικά προβλήματα. Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory)
Ο πνευματικός άνθρωπος
Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory) Ο πνευματικός άνθρωπος βρίσκεται παρών μέσα στον κόσμο της δράσης, δεν είναι αναχωρητής ή λιποτάκτης, αλλά μη βλέποντας πάντοτε μέσα στα στενά πράγματα του κόσμου και της εποχής του τα υπέρτατα και τα αιώνια αγαθά ολοκληρωμένα, αποσυνδέεται ψυχικά από την εποχή του, και γίνεται διαχρονικός.
Ο πνευματικός άνθρωπος είναι χαρισματικός άνθρωπος.Έχει χαρίσματα φυσικά, ευφυΐα για παράδειγμα, και χαρίσματα που τα απέκτησε με σπουδές και μελέτες, με προσωπικό μόχθο και αγώνα ολόκληρης ζωής.Είναι σε θέση, επομένως, να γνωρίζει πολύ περισσότερα απ’ όσα γνωρίζουν οι άλλοι άνθρωποι.Αυτή η υπεροχή δεν είναι μόνο προνόμιο, αλλά δημιουργεί και ευθύνη για τον πνευματικό άνθρωπο.Οι γνώσεις που κατέχει δεν έχουν τόση αξία, αν δεν τις ανακοινώνει και δεν τις μεταδίδει απαντώντας στις απορίες των ανθρώπων, προτείνοντας λύσεις στα προβλήματά τους, καταπολεμώντας με κάθε μέσο την άγνοια και την αμάθειά τους.
Για τη στράτευση του πνεύματος: δεν μπορεί ένας άνθρωπος του πνεύματος να είναι συντεταγμένος σε ένα ιδεολογικό στρατόπεδο, να μοιράζεται και αυτός μαζί με τους άλλους μια κοινή ιδεολογία; Η απάντηση είναι η εξής: όσο πνευματικός είναι ένας άνθρωπος, τόσο περισσότερο απέχει από μια κοινή ιδεολογική συστράτευση.Για τούτο τον απλούστατο λόγο: ο γνήσιος άνθρωπος του πνεύματος είναι δημιουργός ιδεολογίας και όχι καταναλωτής.Αλλιώς δε θα ήταν γνήσιος άνθρωπος του πνεύματος.Διότι και η προβαλλόμενη ιδεολογία είχε το δημιουργό της.Γιατί ο προηγούμενος δημιουργός να μην αναγνωρίζει το δικαίωμα της ελεύθερης ιδεολογίας στον επόμενο; Κάθε ιδεολογία έχει ως πηγή της τον ελεύθερο πνευματικό άνθρωπο και στο λαό κάνει καλό ό,τι είναι αυθεντικώς πνευματικό, και ό,τι είναι προϊόν ελευθερίας.
Ο πνευματικός άνθρωπος δεν μπορεί να μένει αδιάφορος και αμέτοχος σε όσα συμβαίνουν.Το χρέος του αυτό είναι βαρύτερο στην εποχή μας, αν λάβουμε υπόψη μας τις ανάγκες, τους ιδιαίτερα επαχθείς και δυσμενείς όρους που επιβαρύνουν τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου.Ας πάρουμε για παράδειγμα το πρόβλημα της αλλοτρίωσης, δηλαδή, της αποξένωσης από τον παραδοσιακό πολιτισμό του σύγχρονου ανθρώπου.Στην εποχή μας ο κίνδυνος αυτός για την κοινωνία μας είναι υπαρκτός και μεγάλος.Διάφορα «ξένα» στοιχεία διεισδύουν με πολλούς τρόπους στη ζωή μας και αλλοιώνουν ή καταργούν τα ήθη και τα έθιμά μας, το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, τον πολιτισμό μας γενικότερα.Απέναντι σ’ αυτό το πρόβλημα πρέπει να σταθεί υπεύθυνα ο πνευματικός άνθρωπος, γιατί έχει άμεση σχέση με την πνευματική ζωή και, κατά συνέπεια, είναι ο πιο αρμόδιος για να βοηθήσει στη συνειδητοποίησή του.Αυτό δε σημαίνει ότι δεν έχει αρμοδιότητα ή ότι η στάση του δεν μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο και στην αντιμετώπιση προβλημάτων που είναι πιο καθημερινά.όπως για παράδειγμα η φτώχεια, η ανεργία, η εγκληματικότητα, η οικονομική κρίση κλπ.Τα προβλήματα αυτά οφείλονται σε συγκεκριμένα κοινωνικά αίτια και μπορεί, ασφαλώς, να λυθούν ή να περιοριστούν.Καθήκον, λοιπόν, του πνευματικού ανθρώπου είναι να επισημάνει την αιτία τους, να καταγγείλει τους υπευθύνους γι’ αυτά, να προτείνει λύσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.Ο πνευματικός άνθρωπος βρίσκεται παρών μέσα στον κόσμο της δράσης, δεν είναι αναχωρητής ή λιποτάκτης, αλλά μη βλέποντας πάντοτε μέσα στα στενά πράγματα του κόσμου και της εποχής του τα υπέρτατα και τα αιώνια αγαθά ολοκληρωμένα, αποσυνδέεται ψυχικά από την εποχή του, και γίνεται διαχρονικός.Οι πνευματικοί άνθρωποι είναι αυτός που η εμβρίθεια, η διαρκής εγρήγορση και βέβαια ο προβληματισμός είναι κύρια συστατικά της πνευματικής τους ακτινοβολίας.Είναι βαθυστόχαστοι, διεισδυτικοί μελετητές των αντικειμένων με τα οποία καταπιάνονται διότι αποβλέπουν στην εύρεση της αλήθειας/ της ουσίας των πραγμάτων.8εν υπάρχει αμφιβολία στο ότι ο εφησυχασμός, η πνευματική νωθρότητα απουσιάζουν ολοκληρωτικά από αυτές τις προσωπικότητες.Αντί αυτών, η πολύπλευρη ενημέρωση και η ολόπλευρη θεώρηση των όσων συμβαίνουν στη χώρα τους και όχι μόνο, είναι από τις βασικές ασχολίες τους.Μόνο μέσω αυτής της στάσης τους μπορούν να προβληματιστούν, να αναζητήσουν τις εστίες των δρώμενων και με βλέμμα προς το μέλλον να προτείνουν λύσεις προσανατολίζοντας κατάλληλα το κοινό.Σίγουρα ο διανοούμενος είναι αυτός που μάχεται για την εφαρμογή δημοκρατιών αξιών στοιχείο που δικαιολογεί και τη στάση που τηρεί προς την εκάστοτε πολιτική ηγεσία.Η τελευταία δεν αντιμετωπίζεται από τον ίδιο με ενθαρρυντικούς τόνους με εγκωμιασμούς, με επαινετικούς λόγους.Θα υποστηρίζαμε ότι εκ μέρους του διανοούμενου ο εύστοχος έλεγχος των πράξεων όσων κυβερνούν, η ουσιαστική και ουδέτερη κριτική προς λάθος χειρισμούς των πολιτικών και κάποιες φορές το καταγγελτικό ύφος για πράξεις που ξεφτιλίζουν τη χώρα τους είναι στοιχεία που γονιμοποιούν τη δράση των ασκούντων πολιτική.Βέβαια, με τις παραπάνω τακτικές ο ίδιος αποβλέπει στη βελτιστοποίηση της πολιτικής κατάστασης του τόπου του και στην προάσπιση των συμφερόντων των πολιτών.Κατά βάθος εκείνος που στοχάζεται, που φιλοσοφεί, που ενεργεί προς όφελος της ανθρωπότητας δεν μπορεί παρά να είναι άτομο που βαδίζει το δρόμο προς την ηθική ελευθερία.Η πίστη και η υπηρέτηση των υψηλών αξιών καθώς και η ταυτόχρονη αποστροφή προς κάθε είδους αμοραλισμό είναι ίδιον χαρακτηριστικό του.Ειδικότερα, η φιλαυτία, η φιλοχρηματία, η ιδιοτέλεια, η σεμνοτυφία αποτελούν κοινά γνωρίσματα των σύγχρονων ατόμων όχι όμως και των πνευματικώς καλλιεργημένων.Αντίθετα, η αλληλεγγύη, η ανθρωπιστική διάθεση, η αξιοπρέπεια είναι στοιχεία του χαρακτήρα τους τα οποία και παρακινούν τους ανθρώπους να αποκτήσουν μέσω της τέχνης τους, της πολιτικής τους δράσης κλπ.Γνωρίζοντας ότι η ηθική ολοκλήρωση είναι κάτι πολύ δύσκολο στην εποχή έξαρσης του αλλοτριωτικού τρόπου ζωής που μαραζώνει τον καθένα, προσπαθούν να εντατικοποιήσουν τη δράση τους προς αυτή την κατεύθυνση.Στην εποχή της έντονης αλληλεπίδρασης των λαών ο πνευματικός άνθρωπος υπερασπίζει από τη θέση του τη συναδέλφωσή των λαών για την επικράτηση της παγκόσμιας ειρήνης.Για να καταστεί αυτό πιο σαφές αναφέρουμε ότι ο ίδιος καταδικάζει φαινόμενα πάταξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους «ισχυρούς» προς τους «αδύνατους».Επίσης, δε μένει αμέτοχος στην έξαρση και άλλων προβλημάτων παγκόσμιας εμβέλειας, όπως το οικολογικό, το ενεργειακό, η πείνα των τριτοκοσμικών χωρών αλλά επισημαίνει τη σοβαρότητά τους από τη θέση του ποιητή, του ιστορικού, του φιλοσόφου, του δημοσιογράφου, του μουσικού προτείνοντας παράλληλα κάποιες λύσεις.Επομένως, αποτελεί το θεματοφύλακα του διεθνούς δικαίου. Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory)
Ο πνευματικός άνθρωπος είναι χαρισματικός άνθρωπος.Έχει χαρίσματα φυσικά, ευφυΐα για παράδειγμα, και χαρίσματα που τα απέκτησε με σπουδές και μελέτες, με προσωπικό μόχθο και αγώνα ολόκληρης ζωής.Είναι σε θέση, επομένως, να γνωρίζει πολύ περισσότερα απ’ όσα γνωρίζουν οι άλλοι άνθρωποι.Αυτή η υπεροχή δεν είναι μόνο προνόμιο, αλλά δημιουργεί και ευθύνη για τον πνευματικό άνθρωπο.Οι γνώσεις που κατέχει δεν έχουν τόση αξία, αν δεν τις ανακοινώνει και δεν τις μεταδίδει απαντώντας στις απορίες των ανθρώπων, προτείνοντας λύσεις στα προβλήματά τους, καταπολεμώντας με κάθε μέσο την άγνοια και την αμάθειά τους.
Για τη στράτευση του πνεύματος: δεν μπορεί ένας άνθρωπος του πνεύματος να είναι συντεταγμένος σε ένα ιδεολογικό στρατόπεδο, να μοιράζεται και αυτός μαζί με τους άλλους μια κοινή ιδεολογία; Η απάντηση είναι η εξής: όσο πνευματικός είναι ένας άνθρωπος, τόσο περισσότερο απέχει από μια κοινή ιδεολογική συστράτευση.Για τούτο τον απλούστατο λόγο: ο γνήσιος άνθρωπος του πνεύματος είναι δημιουργός ιδεολογίας και όχι καταναλωτής.Αλλιώς δε θα ήταν γνήσιος άνθρωπος του πνεύματος.Διότι και η προβαλλόμενη ιδεολογία είχε το δημιουργό της.Γιατί ο προηγούμενος δημιουργός να μην αναγνωρίζει το δικαίωμα της ελεύθερης ιδεολογίας στον επόμενο; Κάθε ιδεολογία έχει ως πηγή της τον ελεύθερο πνευματικό άνθρωπο και στο λαό κάνει καλό ό,τι είναι αυθεντικώς πνευματικό, και ό,τι είναι προϊόν ελευθερίας.
Ο πνευματικός άνθρωπος δεν μπορεί να μένει αδιάφορος και αμέτοχος σε όσα συμβαίνουν.Το χρέος του αυτό είναι βαρύτερο στην εποχή μας, αν λάβουμε υπόψη μας τις ανάγκες, τους ιδιαίτερα επαχθείς και δυσμενείς όρους που επιβαρύνουν τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου.Ας πάρουμε για παράδειγμα το πρόβλημα της αλλοτρίωσης, δηλαδή, της αποξένωσης από τον παραδοσιακό πολιτισμό του σύγχρονου ανθρώπου.Στην εποχή μας ο κίνδυνος αυτός για την κοινωνία μας είναι υπαρκτός και μεγάλος.Διάφορα «ξένα» στοιχεία διεισδύουν με πολλούς τρόπους στη ζωή μας και αλλοιώνουν ή καταργούν τα ήθη και τα έθιμά μας, το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, τον πολιτισμό μας γενικότερα.Απέναντι σ’ αυτό το πρόβλημα πρέπει να σταθεί υπεύθυνα ο πνευματικός άνθρωπος, γιατί έχει άμεση σχέση με την πνευματική ζωή και, κατά συνέπεια, είναι ο πιο αρμόδιος για να βοηθήσει στη συνειδητοποίησή του.Αυτό δε σημαίνει ότι δεν έχει αρμοδιότητα ή ότι η στάση του δεν μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο και στην αντιμετώπιση προβλημάτων που είναι πιο καθημερινά.όπως για παράδειγμα η φτώχεια, η ανεργία, η εγκληματικότητα, η οικονομική κρίση κλπ.Τα προβλήματα αυτά οφείλονται σε συγκεκριμένα κοινωνικά αίτια και μπορεί, ασφαλώς, να λυθούν ή να περιοριστούν.Καθήκον, λοιπόν, του πνευματικού ανθρώπου είναι να επισημάνει την αιτία τους, να καταγγείλει τους υπευθύνους γι’ αυτά, να προτείνει λύσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.Ο πνευματικός άνθρωπος βρίσκεται παρών μέσα στον κόσμο της δράσης, δεν είναι αναχωρητής ή λιποτάκτης, αλλά μη βλέποντας πάντοτε μέσα στα στενά πράγματα του κόσμου και της εποχής του τα υπέρτατα και τα αιώνια αγαθά ολοκληρωμένα, αποσυνδέεται ψυχικά από την εποχή του, και γίνεται διαχρονικός.Οι πνευματικοί άνθρωποι είναι αυτός που η εμβρίθεια, η διαρκής εγρήγορση και βέβαια ο προβληματισμός είναι κύρια συστατικά της πνευματικής τους ακτινοβολίας.Είναι βαθυστόχαστοι, διεισδυτικοί μελετητές των αντικειμένων με τα οποία καταπιάνονται διότι αποβλέπουν στην εύρεση της αλήθειας/ της ουσίας των πραγμάτων.8εν υπάρχει αμφιβολία στο ότι ο εφησυχασμός, η πνευματική νωθρότητα απουσιάζουν ολοκληρωτικά από αυτές τις προσωπικότητες.Αντί αυτών, η πολύπλευρη ενημέρωση και η ολόπλευρη θεώρηση των όσων συμβαίνουν στη χώρα τους και όχι μόνο, είναι από τις βασικές ασχολίες τους.Μόνο μέσω αυτής της στάσης τους μπορούν να προβληματιστούν, να αναζητήσουν τις εστίες των δρώμενων και με βλέμμα προς το μέλλον να προτείνουν λύσεις προσανατολίζοντας κατάλληλα το κοινό.Σίγουρα ο διανοούμενος είναι αυτός που μάχεται για την εφαρμογή δημοκρατιών αξιών στοιχείο που δικαιολογεί και τη στάση που τηρεί προς την εκάστοτε πολιτική ηγεσία.Η τελευταία δεν αντιμετωπίζεται από τον ίδιο με ενθαρρυντικούς τόνους με εγκωμιασμούς, με επαινετικούς λόγους.Θα υποστηρίζαμε ότι εκ μέρους του διανοούμενου ο εύστοχος έλεγχος των πράξεων όσων κυβερνούν, η ουσιαστική και ουδέτερη κριτική προς λάθος χειρισμούς των πολιτικών και κάποιες φορές το καταγγελτικό ύφος για πράξεις που ξεφτιλίζουν τη χώρα τους είναι στοιχεία που γονιμοποιούν τη δράση των ασκούντων πολιτική.Βέβαια, με τις παραπάνω τακτικές ο ίδιος αποβλέπει στη βελτιστοποίηση της πολιτικής κατάστασης του τόπου του και στην προάσπιση των συμφερόντων των πολιτών.Κατά βάθος εκείνος που στοχάζεται, που φιλοσοφεί, που ενεργεί προς όφελος της ανθρωπότητας δεν μπορεί παρά να είναι άτομο που βαδίζει το δρόμο προς την ηθική ελευθερία.Η πίστη και η υπηρέτηση των υψηλών αξιών καθώς και η ταυτόχρονη αποστροφή προς κάθε είδους αμοραλισμό είναι ίδιον χαρακτηριστικό του.Ειδικότερα, η φιλαυτία, η φιλοχρηματία, η ιδιοτέλεια, η σεμνοτυφία αποτελούν κοινά γνωρίσματα των σύγχρονων ατόμων όχι όμως και των πνευματικώς καλλιεργημένων.Αντίθετα, η αλληλεγγύη, η ανθρωπιστική διάθεση, η αξιοπρέπεια είναι στοιχεία του χαρακτήρα τους τα οποία και παρακινούν τους ανθρώπους να αποκτήσουν μέσω της τέχνης τους, της πολιτικής τους δράσης κλπ.Γνωρίζοντας ότι η ηθική ολοκλήρωση είναι κάτι πολύ δύσκολο στην εποχή έξαρσης του αλλοτριωτικού τρόπου ζωής που μαραζώνει τον καθένα, προσπαθούν να εντατικοποιήσουν τη δράση τους προς αυτή την κατεύθυνση.Στην εποχή της έντονης αλληλεπίδρασης των λαών ο πνευματικός άνθρωπος υπερασπίζει από τη θέση του τη συναδέλφωσή των λαών για την επικράτηση της παγκόσμιας ειρήνης.Για να καταστεί αυτό πιο σαφές αναφέρουμε ότι ο ίδιος καταδικάζει φαινόμενα πάταξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους «ισχυρούς» προς τους «αδύνατους».Επίσης, δε μένει αμέτοχος στην έξαρση και άλλων προβλημάτων παγκόσμιας εμβέλειας, όπως το οικολογικό, το ενεργειακό, η πείνα των τριτοκοσμικών χωρών αλλά επισημαίνει τη σοβαρότητά τους από τη θέση του ποιητή, του ιστορικού, του φιλοσόφου, του δημοσιογράφου, του μουσικού προτείνοντας παράλληλα κάποιες λύσεις.Επομένως, αποτελεί το θεματοφύλακα του διεθνούς δικαίου. Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory)
Τα παράθυρα και η δύναμη τους….
Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory) Παλιά όλα τα σπίτια, από τις ταπεινές πλινθόκτιστες κατοικίες μέχρι τα υπερήφανα πέτρινα αρχοντικά είχαν παράθυρα.Τώρα οι πολυκατοικίες τα έκλεισαν, άφησαν κάτι υποψίες τους όχι για να βλέπεις αλλά για να πάρεις καμιά ανάσα αέρα.Παράθυρο έγινε η τηλεόραση (τηλεοπτικά παράθυρα: τόποι στόμωσης της σκέψης και πρόσληψης έτοιμης συνταγής) και τον προσωπικό υπολογιστή για μια άλλη πραγματικότητα – εικονική, απόμακρη, απροσέγγιστη… Παράθυρο ανοιχτό: διαρκές κάλεσμα και για τους δύο παρατηρητές, του έξω και του μέσα.Η γυναίκα του σπιτιού το είχε για να μην πλήττει, να μαθαίνει, να συζητά με την απέναντι, να κουτσομπολεύει.Η κοπέλα για να την βλέπουν, για να χαζεύει, να ονειρεύεται.Εικόνες μιας εποχής που έφυγε και πήρε θέση στους τόπους της νοσταλγίας.Φως στο ανοιχτό παράθυρο μέσα στο βαθύ σκοτάδι της κρύας νύχτας και ο βαθύς συμβολισμός του είναι πάντα η ελπίδα της ψυχής, η εικόνα της σωτηρίας για κάθε κατατρεγμένο.Πολλά ανοιχτά παράθυρα στη ζωή μας, αρκεί να τα αντιληφθούμε και να τα ανοίξουμε: η φιλία, η κοινωνικότητα, το βιβλίο, το ανήσυχο πνεύμα, το ερευνητικό μυαλό… και πάνω από όλα η αγάπη και η ελευθερία.Το κομμάτι που βλέπεις μέσα από το ανοιχτό παράθυρο δεν είναι το ίδιο πλέον αν το δεις χωρίς το σκηνικό του παραθύρου.Η εστίαση σε ένα κομμάτι της φύσης και όχι σε ό,τι μπορεί να δει το μάτι μας διαμορφώνει ψυχολογία και διάθεση να φανταστείς τι περιβάλλει το ορατό, να παλέψεις με το αόρατο, να στοχαστείς, να χάνεσαι στις αναζητήσεις της σκέψης σου, να θρυμματίζεις των αισθήσεων τους περιορισμούς, να ταξιδεύεις όπου γης και όπου χρόνου, να ζωντανεύεις το όνειρό σου.«Λίγο να σταθείς στ’ ανοιχτά παράθυρα / και να κοντοσταθείς σ’ αυτά που ΔΕΝ συμβαίνουν», Κ.Δημουλά.Να συναντήσεις την ποιητική αύρα του Ελύτη και να βρεις την πραγματικότητα και την αλήθεια, γιατί μόνο η ποίηση δημιουργεί τον κόσμο και τη ζωή – όλα τα άλλα φαινόμενα είναι και απατούν.«Είμαι ένας απλός, καθημερινός, αισιόδοξος άνθρωπος.Αλλά, δεν αντέχω τα παράθυρα χωρίς θέα.Τα παράθυρα βρίσκονται εκεί για να ταξιδεύουν τη ματιά.Για ν’ αποκαλύπτουν ορίζοντες.Για να υπόσχονται το «παραπέρα».Για να λούζουν στο αληθινό φώς τ’ άδεια δωμάτια.Για να φτιάχνουν σκιές με χρώμα πάνω στους λευκούς τοίχους…» Πάντα με ένα παράθυρο ανοιχτό στη ζωή μας και στον εαυτό μας (μέσα από τις ανθρώπινες και τις κοινωνικές σχέσεις ανοίγει), ανοιχτό για να μας βλέπουν και να μας βρίσκουν οι άνθρωποι, για να φτερουγίζουν τα ψυχανεμίσματά μας, για να είμαστε παντοτινοί ταξιδευτές των ονείρων μας και της ζωής μας και όχι σκιές και απεικάσματα των καιρών, για «να ακούμε τη βοή των επερχόμενων μεγάλων γεγονότων», για να είμαστε δημιουργοί του εαυτού μας. Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory)
ΑΞΙΕΣ- ΙΔΑΝΙΚΑ Η φιλοσοφία του ΄΄δέοντος΄΄, όπως κάθε φιλοσοφία, υπόκειται σε διαρκή αλλαγή.
Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory) Μόνο που υπάρχουν μερικές ρίζες, μερικές αξίες, που προσιδιάζουν στην έννοια του ανθρώπου και δεν μπορούν να εξολοθρευτούν, χωρίς ν΄ ακυρωθεί και η έννοια του ανθρώπου.Ένα άλλο γεγονός το οποίο πολλοί θεωρούν ως κρίση των αξιών, σ΄ ένα βαθμό δικαιολογημένα, είναι το γεγονός ότι αναδύονται παράλληλα με τις υγιείς, τις θετικές αξίες, και οι άλλες, που σαφώς αντιφάσκουν με τις πρώτες και τις αναιρούν.Και όντως τέτοιες παρασιτικές αξίες κάνουν έντονη την παρουσία τους σήμερα.Δύο κίνδυνοι υπάρχουν: η απολυτοποίηση των σχετικών αξιών και η νόθευση των απολύτων αξιών.Συμβαίνει συχνά να κάνουμε το σχετικό απόλυτο.Στην εποχή μας αυτό γίνεται με τις αξίες.Έχομε κάνει είδωλα το σώμα και τις υλικές αξίες.Αξίες (συχνά πληθ.)= το ιδανικό, η ιδέα που καθορίζει τον τρόπο ζωής και σκέψης.Καθετί που αναγνωρίζεται από ένα σύνολο ατόμων ως σημαντικών για τους ίδιους και αποτελεί μέτρο αξιολόγησης προσώπων, συμπεριφοράς, πραγμάτων κλπ το σύστημα αξιών/ κλίμακα Ιδανικά= ιδεώδη= ο υψηλός πνευματικός ή ηθικός σκοπός, για τον οποίο αγωνίζεται κανείς Ο διαχωρισμός των αξιών/ αρετών: Ηθικές αξίες: εντιμότητα, ανθρωπιστική διάθεση, ηρωική διάθεση, σεβασμός, αξιοπρέπεια, αγάπη Ψυχικές: Θάρρος, τόλμη, αυτογνωσία, υπομονή, αισιοδοξία, εσωτερική γαλήνη, αυτοπεποίθηση, εγκράτεια, φιλαλήθεια Πνευματικές: μελέτη, κριτική, αξιολόγηση, περίσκεψη, διαύγεια, γόνιμη περιέργεια Κοινωνικές:συνεργασία, αλληλεγγύη, αλτρουισμός, εργατικότητα, συναίνεση, κοινωνική συνείδηση, πειθαρχία, ευνομία, δικαιοσύνη Πολιτικές αρετές:υπεράσπιση των πολιτικών δικαιωμάτων, δημοκρατικό ήθος, εκπλήρωση πολιτικών υποχρεώσεων Εθνικές: φιλοπατρία, υπεράσπιση της εθνικής ταυτότητας, εθνικό φρόνημα, εθνική αυτογνωσία Αισθητικές: φιλοκαλία/ καλαισθησία αισθητική αντίληψη Πολιτιστικές: ολυμπιακό πνεύμα, υπεράσπιση λαϊκού πολιτισμού, τήρηση εθίμων, γνώση της γλώσσας Αιτίες αμφισβήτησης των αξιών Στο νέο κλίμα που προκάλεσε η τεχνολογική πρόοδος η υποβάθμιση των παραδοσιακών αξιών έναντι των μοντέρνων είναι κυρίαρχο χαρακτηριστικό.Πλέον έχουν αναδυθεί νέοι επιστημονικοί κλάδοι όπως, οι τηλεπικοινωνίες, η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική, η βιοτεχνολογία κλπ.Στο πλαίσιο αυτό, είναι σαφές ότι κάποιες παραδοσιακές πνευματικές αρετές (πχ: η σφαιρική αντίληψη, η γόνιμη αμφιβολία, η ευρυμάθεια κλπ) δεν είναι εύκολο να καλλιεργηθούν ενώ αντίθετα η θεωρία της τεχνοκρατίας είναι αυτή που τελικά αναπτύσσεται.Το καταναλωτικό πρότυπο ζωής επιβάλλει την έκπτωση των ηθικών αξιών, όπως ηειλικρίνεια, η δικαιοσύνη, η εντιμότητα, η αλληλεγγύη, ο αλτρουισμός, η αξιοπρέπεια κλπ.Η υπεραξία, χρήμα, καθορίζει τις φιλικές, τις οικογενειακές, τις εργασιακές σχέσεις και τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον.Επιπλέον, το άτομο έχει πλέον απολέσει την αίσθηση του μέτρου αναφορικά με την αγορά υλικών αγαθών γι αυτό και αδυνατεί να συνειδητοποιήσει το βαθύτερο νόημα των ιδανικών.Δείγματα όπως η εξαντλητική εργασία για υψηλότερους μισθούς, ο ευτελισμός του ανθρώπου σε τηλεοπτικές εκπομπές μόνο και μόνο για τις υλικές απολαβές, οι χρεώσεις πλήθους χρηστών πιστωτικών καρτών εξαιτίας των αγορών τους, η διάπραξη εγκλημάτων από κάποιους με αντάλλαγμα τη προσφορά αρκετών χρημάτων πιστοποιούν την ηθική εξαχρείωση της ανθρωπότητας.Θα ήταν παράλειψη η υποτίμηση της σημασίας που προξενούν οι εισερχόμενες αξίες από το εξωτερικό.Ο πιθηκισμός προκαλεί διάβρωση στα ήθη/ στις αξίες κάθε χώρας και αναμφίβολα δεν είναι εύκολο να αποφευχθεί λόγω της παγκοσμιοποίησης.Ο νεοεισερχόμενος τρόπος ζωής και διασκέδασης μεταφέρει καινούργιες αρχές οι οποίες δε συνάδουν προς τα ιδιαίτερα πρότυπα κάθε χώρας.Αποτελούν, θα λέγαμε, ξένο σώμα στη δομή της κοινωνίας προκαλώντας ιδεολογική σύγχυση πρωτίστως στη νεολαία.Σοβαρή ευθύνη στην παραβίαση των ηθικών κανόνων έχουν και οι φορείς κοινωνικοποίησης.Από τη μια η σύγχρονη οικογένεια με τη χαλαρή της δομή δε μεταδίδει πλέον τις ανθρωπιστικές αξίες αλλά επιτείνει το πρόβλημα της κρίσης αυτών μέσω της αδιαφορίας για την ορθή διαπαιδαγώγηση των ανήλικων παιδιών.Το ρόλο, λοιπόν, των γονέων αναλαμβάνουν τα ΜΜΕ, που καθημερινά βομβαρδίζουν τους νέους με εφήμερες αξίες οι οποίες εξαχρειώνουν τους τελευταίους.Εκτός από αυτό, εκπομπές στις οποίες «νέα είδωλα», όπως τραγουδιστές, ηθοποιοί, δημοσιογράφοι κλπ χωρίς πνευματικότητα και ηθικότητα προβάλλονται συνεχώς ενώ θα έπρεπε άτομα από το χώρο του πνεύματος να είναι οι προσκεκλημένοι.Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού συστήματος.Είναι αλήθεια ότι το σχολείο δεν παράγει νέους εφοδιασμένους με ιδανικά.Ο ανταγωνισμός όσο αφορά τις επιδόσεις των παιδιών στα μαθήματα και στους εσωσχολικούς αθλητισμούς αγώνες, η μη καλλιέργεια πνευματικών αρετών όπως η ερευνητικότητα, ο γόνιμος διάλογος αλλά αντιθέτως η ανάπτυξη της στείρας αποστήθισης/ του άγονου εγκυκλοπαιδισμού συνεχίζουν να αποτελούν την πραγματικότητα του ελληνικού σχολείου.Ακόμα και η έλλειψη ενδιαφέροντος εκ μέρους των δασκάλων για την καλλιέργεια αισθητικών αξιών με διάφορους τρόπους όπως οι επισκέψεις σε εκθέσεις ζωγραφικής, σε μουσειακούς χώρους, σε θέατρα κλπ συμπληρώνει την ελλιπή λειτουργία της εκπαίδευσης.Στο σύνολο των παραγόντων που δημιουργούν την κρίση των αξιών εντάσσεται και το «εύθραυστο», μέχρι ενός βαθμού, σύστημα των νόμων που ισχύει.Τα γνωστά παράθυρα των νόμων, η λεγόμενη φωτογραφική διάταξη των τελευταίων επιτρέπουν τη διάπραξη τεχνασμάτων εις βάρος του κράτους, όπως η φοροκλοπή.Έτσι, η τήρηση των δημοκρατικών ρυθμίσεων εκ μέρους των πολιτών εγκαταλείπεται γεγονός που συμβάλλει στη διατήρηση της «κοινωνίας της ατασθαλίας» .Οι συνέπειες που προκύπτουν από τη νόθευση- διάβρωση αξιών των αξιών: Ψυχολογικός τομέας- Ηθικός: Ο άνθρωπος υποδουλώνεται στα πάθη/ τις αδυναμίες του και χάνει την αυτοκυριαρχία του.Δεν ελπίζει σε ένα καλύτερο αύριο για αυτό και παύει να παλεύει με επιμονή και υπομονή.Η ανασφάλεια και η αγωνία τον ωθούν σε αντικοινωνικές πράξεις, όπως η διάπραξη εγκλημάτων, και σε άλλου είδους ανέντιμες δραστηριότητες, όπως ο χρηματισμός.Πολιτικός: Το μη υγιές πολιτικό κλίμα που διαμορφώνεται από τις πράξεις των πολιτικών και των πολιτών απειλεί τη δημοκρατία.Η υποκρισία και η αλαζονεία των εξουσιαστών γεννά την αδιαφορία του σώματος των απλών πολιτών για τα κοινά.Όμως, η απολιτικοποίηση τονώνεται και από κατάλυση του δικαίου εκ μέρους των επίσημα ασκούντων πολιτική δράση.Ειδικότερα, το ρουσφέτι, η ψηφοθηρία, η υφαρπαγή του δημοσίου χρήματος αποτελούν δυστυχώς συνήθη φαινόμενα του πολιτικού μας συστήματος.Από την πλευρά των πολιτών, η μη αφοσίωση στους νόμους αλλά αντιθέτως η επαναλαμβανόμενη παραβίαση αυτών, η ρουσφετοληψία, η ένταξη κάποιων νέων σε αναρχικές οργανώσεις, κλπ κάνουν εμφανές τον τραυματισμό του δημοκρατικού πολιτεύματος.Οικολογικός: - Οι εμπρηστές αποτελούν ομάδες ατόμων που ανενδοίαστα καταπονούν το περιβάλλον για την αποκόμιση προσωπικών κερδών εξυπηρετώντας παράλληλα τους οικοπεδοφάγους.Επομένως, η επικράτηση της ωφελιμοκρατίας/ του ατομισμού αποτελεί τραγική συνέπεια των κρίσης των διαχρονικών αξιών.- Το δέλεαρ της απόκτησης αμύθητων ποσών μέσω της οικοδόμησης τουριστικών πολυτελών θέρετρων σε καμένη γη είναι σίγουρα μεγάλο για πολλούς επιχειρηματίες.Έτσι, είναι εμφανές ότι ο υλικός ευδαιμονισμός ως κοινωνική τάση και πρακτική συμβάλλει στην ηθική σήψη των ατόμων.Τρόποι αντιμετώπισης της κρίσης των αξιών Τόσο το κάθε άτομο ξεχωριστά όσο και στο σύνολό τους οι αρμόδιοι για την αγωγή μιας κοινωνίας οφείλουν να προβούν στη σωστή ιεράρχηση των αξιών: Ας ξεκινήσουμε με τη δράση του καθενός: αυτογνωσία μέσω της συνεχούς αυτοκριτικής.Αναθεώρηση των βασικών πεποιθήσεών του καθώς και αναζήτηση νέων ειδώλων και μάλιστα όχι τηλεοπτικών… αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων, όπως: η συμμετοχή στα κοινά, η παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων υψηλού αισθητικού γούστου, η μελέτη λογοτεχνικών βιβλίων, το σερφάρισμα στο διαδίκτυο για λόγους έρευνας/ άντλησης πληροφοριών σε διάφορα ζητήματα κλπ Οικογένεια: Μετάγγιση αξιών και όχι των απαξιών της σύγχρονης εποχής που δεν ολοκληρώνουν το νέο ως προσωπικότητα.Στο βωμό των υλικών απολαύσεων, οι γονείς λησμονούν το ρόλο τους ως βασικούς παιδαγωγούς ΜΜΕ: Να τεθεί μέτρο στην φθηνή διασκέδαση που προσφέρει η τηλεόραση με τις οποίες εμποδίζεται η ανάπτυξη των αισθητικών αξιών.Η προβολή υποκατάστατων τέχνης μόνο σύγχυση δημιουργεί στους τηλεθεατές Να ελαττωθεί η προβολή ειδήσεων που υπερτονίζουν φαινόμενα όπως η αναξιοκρατία, η παραβίαση των νόμων, η εγκληματικότητα, η διαφθορά του πολιτικού σώματος, η άμετρη μανία του ανθρώπου για το κέρδος, Σχολείο: Το σύνολο των καθηγητών έχει χρέος να αφυπνίζει την κοινωνική, πολιτική και εθνική συνείδηση του νέου μέσα από τη καλοσχεδιασμένη διδασκαλία μαθημάτων αλλά και από άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες Κράτος: (δίπλα σε ορισμένες προτάσεις δηλώνεται η αξία που χρήζει να υιοθετηθεί) Ολοκληρωτικό τέλος στην ανέξοδη υποσχεσιολογία των πολιτικών οι οποίοι παραπείθουν το λαό.(φιλαλήθεια) Πρωτοβουλία για τη διάσωση του φυσικού περιβάλλοντος ( σεβασμός προς το φυσικό πλούτο) Εξωτερική πολιτική που εξυπηρετεί την υπεράσπιση της διεθνούς ειρήνης (ειρήνη) Προώθηση του πολιτισμού της κάθε χώρας που τονώνει- μέχρι συγκεκριμένων ορίων- την εθνική υπερηφάνεια ενός λαού στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory)
Ευτυχία είναι ….
Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory) Ευτυχία είναι όταν αυτά που σκέφτεσαι, αυτά που λες και αυτά που πράττεις βρίσκονται σε αρμονία Μαχάτμα Γκάντι Η πολυδιάστατη έννοια της ευτυχίας, η οποία έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών και διαφορετικών επιστημονικών κλάδων, έχουν οδηγήσει στην αδυναμία υιοθέτησης ενός κοινού ορισμού ή έστω ενός κοινού κώδικα επικοινωνίας αναφορικά με αυτό το ζήτημα, γεγονός που δίνει μια γοητεία στο εγχείρημα προσδιορισμού τι είναι ευτυχία.Ευτυχία είναι η ευημερία και η εκπλήρωση των στόχων ενός ανθρώπου.Οπότε είναι κάτι το υποκειμενικό.Δηλαδή, για τον κάθε άνθρωπο είναι κάτι διαφορετικό.Όποιος χρησιμοποιεί συχνά σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, twitter, κλπ) θα έχει παρατηρήσει πόσες εικόνες, συμβουλές και άρθρα αναρτώνται καθημερινά σχετικά με την ευτυχία.Σε όλα αυτά η προτροπή είναι πάντα η ίδια: «να είσαι ευτυχισμένος».Αλλά και έξω από τον χώρο του internet, στην απλή καθημερινότητά μας, ο πολιτισμός και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μας προτρέπουν διαρκώς, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, να χαμογελάμε, να μην εκφράζουμε δυσάρεστα συναισθήματα, να είμαστε αισιόδοξοι, θετικοί, χαρούμενοι.Εύλογα σκέφτεται κανείς πώς είναι δυνατόν, με τις συνθήκες που βιώνουμε σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, να είναι κανείς ευτυχισμένος ή τουλάχιστον χαρούμενος και αισιόδοξος.Πριν σπεύσουμε να απαξιώσουμε όλες αυτές τις προτροπές, αξίζει να κάνουμε μία παύση και να αναρωτηθούμε, τι είναι τελικά ευτυχία; Τι σημαίνει να είσαι ευτυχισμένος; Έχει η ευτυχία κάποια χαρακτηριστικά που την διαφοροποιούν από άλλες, συναφείς έννοιες, όπως για παράδειγμα η χαρά; Και τελικά, τι μας προσφέρει το να είμαστε ευτυχισμένοι; Η έννοια της ευτυχίας μελετάται αιώνες τώρα από φιλοσόφους, ψυχολόγους και καλλιτέχνες, τόσο στον Δυτικό κόσμο όσο και στην Ανατολή.Για τον Αριστοτέλη η ευδαιμονία συνδέεται με την ύπαρξη ελεύθερου χρόνου, ο οποίος διακρίνεται με σαφήνεια από τον εργάσιμο, καθώς, όπως τονίζει, «εργαζόμαστε για να σχολάσουμε, όπως κάνουμε πόλεμο για να εξασφαλίσουμε ειρήνη» .Σε αυτό τον χρόνο της περισυλλογής και της ανάπτυξης δραστηριοτήτων που ανταποκρίνονται στις επιθυμίες του κάθε ατόμου συγκαταλέγεται και η επικοινωνία με ευχάριστους φίλους, καθώς μόνο τέτοιου είδους φίλους έχει νόημα να συναναστρέφεται ο ευτυχισμένος άνθρωπος.Όποιος στοχεύει στην ύψιστη ευδαιμονία, τη μακαριότητα, θα πρέπει να προσαρμόσει τη συμπεριφορά του σύμφωνα με τη θεϊκή θέληση και να γνωρίζει ότι θα οδηγηθεί σε αυτήν μόνο μέσω της ανθρώπινης ενέργειας της συναφέστερης προς την ενέργεια του θεού.Συνεχίζοντας την ανάλυσή του για την ευδαιμονία, ο Αριστοτέλης την ορίζει ως κάποιο είδος θεωρίας, με συνέπεια να μπορεί να καταστεί αυτή αντικείμενο απόλαυσης του θεωρητικού ανθρώπου, χωρίς όμως να παραλείπει μια αναφορά στην αναγκαιότητα των εξωτερικών αγαθών για μια ομαλή διαβίωση.Οι άνθρωποι επιδιώκουν να αποκτήσουν αυτό που τους λείπει, θεωρώντας ότι έτσι θα ολοκληρωθεί η ευτυχία τους, επενδύοντας αυτή την προσμονή με τις ελπίδες τους.Άλλωστε, οι άνθρωποι είναι τα μόνα όντα που ασχολούνται, διερωτώνται, συλλογίζονται για την ευτυχία τους, καθιστώντας αυτό το στοιχείο καταστατικό της συστατικό .Άλλοι φιλόσοφοι και στοχαστές, περιέγραψαν την ευτυχία σε σχέση με το αντίθετό της, την δυστυχία, θεωρώντας πως το ένα συνδέεται άρρηκτα με το άλλο προκειμένου να επέλθει ισορροπία.Για την Ψυχολογία, η ευτυχία είναι ένα θετικό συναίσθημα που αφορά μία μακροχρόνια και συνολική αίσθηση ψυχικής ευεξίας και ικανοποίησης από τη ζωή, μία συνολική εκτίμηση για τη ζωή μας, που προκύπτει ως αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο ο κάθε άνθρωπος αξιολογεί την ισορροπία ανάμεσα στις θετικές και αρνητικές συναισθηματικές του εμπειρίες μέσα σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.Υπάρχουν τρία διαφορετικά είδη ευτυχίας, υποστηρίζοντας πως, όποιος πληροί και τα τρία αυτά κριτήρια, θεωρείται πως βιώνει μία γεμάτη ζωή: Η ευχάριστη ζωή, αφορά τις ηδονές και την ικανοποίηση από καθημερινές απολαύσεις.Η καλή ζωή, αφορά το ενδιαφέρον, την επιθυμία, την προσπάθεια του ατόμου να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του σε όλες τις πτυχές της ζωής του.Η ζωή με νόημα, αφορά την αυτοπραγμάτωση, δηλαδή, την προσπάθεια του ατόμου να γίνει αυτό που μπορεί να γίνει, δηλαδή, να επιτύχει έναν απώτερο στόχο που νοηματοδοτεί τη ζωή του.Οι ηδονές, λοιπόν, οι καθημερινές απολαύσεις, δεν εξασφαλίζουν την αίσθηση της ευτυχίας.Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο βλέπουμε συχνά ανθρώπους που απολαμβάνουν μία ζωή γεμάτη ηδονές (φαγητό, ποτό, διασκέδαση, σεξ, κλπ), αλλά δεν είναι ευτυχισμένοι.Άλλωστε, η λεγόμενη «επιδίωξη της ευτυχίας» δεν μπορεί να αποτελεί στόχο, ακριβώς διότι η ευτυχία δεν είναι ένα έξωθεν αγαθό που θα μας έρθει με κάποιον τρόπο.Αυτό που τελικά θα μας κάνει ευτυχείς είναι τα ενδιαφέροντα, οι στόχοι και η αυτοπραγμάτωση – το νόημα στη ζωή μας.Αυτό αποδεικνύουν και οι εκατοντάδες έρευνες που έχουν γίνει σε πολύ μεγάλο δείγμα ανθρώπων, σε όλο τον κόσμο: Η ευτυχία δεν εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο και το εισόδημα.Η οικονομική ευμάρεια, σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο, φαίνεται να έχει μία μικρή σχέση με την ευτυχία, αφού οι άνθρωποι σε χώρες με μέτριο εισόδημα δηλώνουν συνολικά πιο ευτυχισμένοι από αυτούς που ζουν σε συνθήκες φτώχειας.Αντίθετα, σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει η κοινωνικοποίηση του ανθρώπου, η δραστηριοποίησή του, η παραγωγικότητά του σε μία εργασία που για τον ίδιο έχει νόημα, η οργανωτικότητα, το μειωμένο άγχος, η θετική σκέψη, η εξωστρέφεια, η αυθεντικότητα, οι στενές διαπροσωπικές σχέσεις, ο αλτρουισμός, το ενδιαφέρον για καινούργια πράγματα, η απουσία υπέρμετρων φιλοδοξιών και/ ή προσδοκιών, η προσπάθεια μείωσης των αρνητικών συναισθημάτων και η αίσθηση του εσωτερικού ελέγχου της ζωής (η πεποίθηση ότι έχουν τη δυνατότητα να ελέγξουν και να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία της ζωής τους).Σε ένα ενδιαφέρον πείραμα μετρήθηκε η ευτυχία σε έναν άνθρωπο που μόλις είχε κερδίσει εκατομμύρια στο λόττο και σε έναν άνθρωπο που μόλις είχε μάθει ότι δεν θα ξαναπερπατήσει εξαιτίας ενός ατυχήματος που είχε.Η πρώτη μέτρηση, έδειξε πολύ αυξημένα επίπεδα ευτυχίας για τον τυχερό του λόττο, και πολύ χαμηλά επίπεδα ευτυχίας για τον άτυχο τραυματισμένο, όπως άλλωστε ήταν και το αναμενόμενο.Ωστόσο, έξι μήνες μετά, όταν ξαναμετρήθηκαν τα επίπεδα ευτυχίας των δύο αυτών ανθρώπων, οι διαφορές που προέκυψαν ήταν ασήμαντες: και οι δύο, δήλωναν μετρίως ευτυχισμένοι.Γιατί δεν συνέχισε να νιώθει ευτυχισμένος ο τυχερός εκατομμυριούχος; Και πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος που έχασε τα πόδια του, να δηλώνει ευτυχισμένος ύστερα από έξι μόλις μήνες από το ατύχημά του; Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει έμφυτη την τάση να εξοικειώνεται με τα θετικά γεγονότα της ζωής του.Με άλλα λόγια, συνηθίζουμε το καλό που μας έχει συμβεί.Αυτή η τάση είναι ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο για την μακροχρόνια αίσθηση της ευτυχίας αφού,όταν καταλαγιάσει το αρχικό αίσθημα της ευφορίας, αντιμετωπίζουμε το θετικό ως κάτι το δεδομένο, παύουμε να το βλέπουμε, και στρέφουμε την προσοχή μας στα προβλήματά μας.Από την άλλη πλευρά, ένα κύριο χαρακτηριστικό των ανθρώπων που δηλώνουν ευτυχισμένοι από τη ζωή τους είναι η ανθεκτικότητα.Ως ψυχική ανθεκτικότητα ορίζεται η ικανότητα του ανθρώπου να προσαρμόζεται θετικά σε αντίξοες ή τραυματικές συνθήκες, να τις αντιμετωπίζει αποτελεσματικά και να ανακάμπτει από αυτές.Θα έλεγε κανείς ότι, οι άνθρωποι αυτοί έχουν μία στάση ζωής που δίνει ενσαρκώνεται στο γνωστό «ουδέν κακόν αμιγές καλού».Αυτός είναι και ο λόγος που σε πολλές έρευνες σε ανέργους και ανθρώπους με μεγάλα οικονομικά προβλήματα, ένα 10% περίπου δηλώνει ευτυχισμένο από την ζωή του, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει.Η ευτυχία δεν μας εξασφαλίζει μόνο μία θετική και ευχάριστη διάθεση.Αυτό, ίσως είναι το λιγότερο.Το πιο σημαντικό φαίνεται να είναι οι συνέπειες που έχει η ευτυχία για την ζωή μας, σε επίπεδο ψυχικό, σωματικό και κοινωνικό.Ειδικότερα, φαίνεται πως οι άνθρωποι που δηλώνουν υψηλότερα επίπεδα ευτυχίας φέρουν περισσότερες πιθανότητες να προσληφθούν σε μία εργασία, να την διατηρήσουν και να έχουν θετικές αξιολογήσεις από τους προϊσταμένους τους, να απασχοληθούν σε δουλειές που τους χαρίζουν νόημα, ποικιλία και αυτονομία, να ανέλθουν επαγγελματικά σε υψηλότερες κλίμακες και να αντλούν μεγαλύτερη ευχαρίστηση και ικανοποίηση από την εργασία τους.Παράλληλα, έχουν μειωμένες πιθανότητες να εμφανίσουν εργασιακή εξουθένωση (burn out), να απουσιάζουν συχνά από τη δουλειά τους, να συγκρούονται με τους συναδέλφους τους ή να αδιαφορούν για την εργασία τους.Πρόκειται για ανθρώπους που δηλώνουν ευχαριστημένοι από τις σχέσεις τους (οι παντρεμένοι δηλώνουν πιο ευτυχισμένοι από τους άγαμους), διατηρούν ένα ευρύ κοινωνικό και φιλικό περιβάλλον, έχουν μειωμένες πιθανότητες εμφάνισης ψυχικών παθήσεων όπως η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, οι φοβίες και η αγχώδης διαταραχή, αλλά και μειωμένες πιθανότητες εθισμού σε ουσίες ή αλκοόλ.Τέλος, σε σωματικό επίπεδο, οι άνθρωποι που δηλώνουν ευτυχισμένοι από τη ζωή τους εμφανίζουν λιγότερα αρνητικά σωματικά συμπτώματα, είναι πιο υγιείς και έχουν μειωμένες αλλεργικές αντιδράσεις.Άνθρωποι που πάσχουν από χρόνιες και απειλητικές για την ζωή τους ασθένειες (π.χ.καρκίνο ή διαβήτη) αλλά ταυτόχρονα δηλώνουν ευτυχισμένοι, έχουν χαμηλότερα επίπεδα πόνου, καλύτερη ποιότητα ζωής, και κάνουν μειωμένη χρήση φαρμάκων.Θετικότητα, χαρά, αισιοδοξία και ελπίδα υπάρχουν πάντοτε, ανεξαρτήτως των συνθηκών.Το πρόβλημα είναι ότι δεν τα βλέπουμε.Αν προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα και τη ζωή μας, αυξάνουμε τις πιθανότητες να αποκτήσουμε μία ζωή πληρέστερη, με νόημα και ουσιαστική ευτυχία.Άλλωστε, όπως έχει πει ο φιλόσοφος Bertrand Russell: «Ο άνθρωπος, για την ευτυχία του, χρειάζεται όχι μόνο την απόλαυση κάποιων πραγμάτων, αλλά και ελπίδα, προσπάθεια και αλλαγή». Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory)
Πληροφόρηση ή παραπληροφόρηση
Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory) Η πληροφόρηση στις ημέρες μας έχει αποβεί μια δύναμη κατεξοχήν επιθετική. Κάθε πληροφορία, κάθε είδηση, κάθε «νέο» πέφτει επάνω μας καταιγιστικά. Από παντού μας πετροβολούν με αποκλειστικότητες ή με αποκαλύψεις. Τα δελτία ειδή¬σεων, ανά ώρα, ανά ημίωρο, ανά τέταρτο, και ο τρόπος που εκφέρονται ή προαναγ¬γέλλονται, αποτελούν μια θύελλα από χαλάζι, έχουν όλα τα χαρακτηριστικά του λιθοβολισμού.Στη ρίζα της λέξης «πληροφορία» υπάρχει ή εξυπακούεται η πληρότητα, η σφαι¬ρικότητα Τα ρήματα «πληρώ» και «φέρω» είναι τα εννοιολογικά της στοιχεία Αυτό αναφέρεται όχι μόνο στον πομπό της πληροφορίας, αλλά και το δέκτη.Σημασία δηλαδή, δεν έχει μόνο πώς έρχεται ή πώς επιπίπτει πάνω στο δέκτη, αλλά και πώς αυτός τη λαμβάνει.Ο προορισμός της πληροφορίας είναι να δημιουργεί ένα αίσθη¬μα γνώσης, ασφάλειας και ισορροπίας (έστω και με την κακή είδηση) σε εκείνον που τη λαμβάνει.Όχι βέβαια με τρόπο τεχνητό και πλασματικό, αλλά μέσα από την ίδια τη φύση της αντικειμενικής πληροφόρησης.Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.Οι πληροφορίες δημιουργημένες, αποσπασματι¬κές, αγχοπαραγωγές, εμπορευματοποιημένες, φωτοσκιασμένες ανάλογα, προορίζονται μάλλον να δημιουργούν αντί πληρότητα ένα πελώριο κενό, έτσι ώστε αυτό, να μπορεί να γεμίσει με οτιδήποτε.Η πληροφόρηση φαίνεται σαν να επιδιώκει τη δημιουργία ανθρώπων πανικόβλητων, παραιτημένων και αλοιωμένων, ίσως με σκοπό να γίνεται εύκολη η κάθε «κατάληψη» της εξουσίας ή της ψυχής.Μια πληροφόρη¬ση που επιτίθεται σαν ύαινα και ξεσκίζει την ευαισθησία ή ανατρέπει τη στοιχειώδη εσωτερική μας ισορροπία, καταλήγει σε τρομοκρατία Η εικόνα του κόσμου, απο¬κομμένη τελείως από την ομορφιά και από την ελπίδα, υπογραμμίζει τη μοναξιά του ανθρώπου και το πλήρες αδιέξοδο -κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό, μεταφυσικό.Δεν υποστηρίζουμε ότι η ειδυλλιακή παρουσίαση του Κόσμου μεταβάλλει την «είδηση» (οίδα) σε «συνείδηση».Αντίθετα η πληροφόρηση έχει αποστολή να δίδει τη διάσταση της τραγικότητας, η οποία όμως έχει πυρήνα την ελπίδα Το τραγικό έχει μέσα του οργανικά, την κάθαρση, την αγωνιακή προσπάθεια απεμπλοκής από τα αδιέξοδα, τη δυναμική των «γόρδιων» λύσεων.Μέσα από τη βίωση του τραγικού ανατέλλει μια αυγινή αντίληψη της ζωής και του μέλλοντος.Το σκοτάδι της πληρο¬φόρησης και οι τρόποι μετάδοσης της δημιουργούν δειλούς και απληροφόρητους, που σαρώνονται από τα ρεύματα της προπαγάνδας και αλέθονται από τους μηχανισμούς της υποδούλωσης. Κατερίνα ΚουβουτσάκηΑριστούχος Καθηγήτρια Κλασικής ΦιλολογίαςΙδρύτρια & Διαχειρίστρια του GLG(Greek Language Glory)
Page updated
Google Sites
Report abuse